Τρωκτικά

Τρωκτικά (ΜΕΡΟΣ 1ο)

Εισαγωγή.
Αυτό το άρθρο είναι το πρώτο από μία σειρά τριών άρθρων που αφορούν τα τρωκτικά. Βασικός στόχος των τριών αυτών άρθρων είναι να περιγράψουν πως γίνεται η καταπολέμηση των ποντικών και των αρουραίων. Η καταπολέμηση αυτών των θηλαστικών ή αλλιώς μυοκτονία, τα οποία αποτελούν παράσιτα (pests) είναι μία διαδικασία που προϋποθέτει γνώση της βιολογίας τους και των χαρακτηριστικών τους. Σε αυτό το άρθρο λοιπόν θα αναφερθούμε στα μορφολογικά χαρακτηριστικά των τρωκτικών, στον τρόπο διαχωρισμού των ειδών, στις διατροφικές τους συνήθειες κλπ ώστε σε επόμενο άρθρο να αναφερθούμε στους τρόπους με τους οποίους γίνεται επιθεώρηση – ανίχνευση της παρουσίας τους και η καταπολέμησή τους.

Τρωκτικά : Χαρακτηριστικά, βιολογία, συνήθειες, διατροφή, αναπαραγωγή

Τα χαρακτηριστικά των τρωκτικών

Γένη-είδη: Ο πληθυσμός των τρωκτικών της χώρας μας περιλαμβάνει αρουραίους, ποντίκια και σκίουρους. Τα κουνέλια και οι λαγοί επίσης έχουν στενή σχέση. Από αυτά το πιο σημαντικά παράσιτα που προκαλούν μεγάλες καταστροφές είναι ο κοινός ή καφέ αρουραίος (Ratus norvegicus) και ο αρουραίος των πλοίων ή μαύρος αρουραίος (Rattus rattus). Ο οικιακός ποντικός (Mus musculus) επίσης θεωρείται παράσιτο μεγάλης οικονομικής σημασίας.
Χαρακτηριστικά αναγνώρισης: Όλα τα τρωκτικά έχουν ένα ζευγάρι κοπτήρων και στην άνω και στη κάτω σιαγόνα. Αυτά τα δόντια βρίσκονται σε συνεχή ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της ζωής τους για αυτό τα ροκανίζουν πάνω σε διάφορα αντικείμενα, για να τα κρατήσουν στο επιθυμητό μέγεθος προξενώντας φθορές.
Αναπαραγωγή: Κάτω από ευνοϊκές συνθήκες οι αρουραίοι και οι ποντικοί έχουν την ικανότητα αναπαραγωγής καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους η δε υψηλή ικανότητα αναπαραγωγής τους συνεπάγεται ταχύτατη αύξηση του πληθυσμού των τρωκτικών σε κάποιο χώρο.

Τα διακριτά χαρακτηριστικά των τρωκτικών

Ποντίκια:

Διακρίνονται από τους αρουραίους από το μικρότερο μέγεθος. Οι ενήλικες ποντικοί διακρίνονται από τους νέους αρουραίους από τα μεγαλύτερα αυτιά και τη πολύ μακρύτερη ουρά σε σχέση με το σώμα τους. Ο κυριότερος εκπρόσωπος του είδους που μας ενδιαφέρει οικονομικά είναι ο ποντικός των οικιών (Mus musculus).Το σώμα του έχει μήκος 7 έως 11 εκατοστά και ουρά έως 11 εκατοστά. Έχει μάλλον πλατύ ρύγχος που στενεύει πολύ στο άκρο, αυτιά μετρίου μεγέθους και ουρά χωρίς δακτυλιοειδή λέπια. Το χρώμα του ποικίλει από σκοτεινό σταχτί μέχρι υπόξανθο.

Αρουραίοι:

Ο κοινός, καφέ ή νορβηγικός αρουραίος (Rattus norvegicus) διακρίνεται από τον αρουραίο των πλοίων ή μαύρο (Rattus rattus) από το μέγεθος του σώματος, το ρύγχος, τα αυτιά καθώς και τη μικρή μήκους σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα, ουρά. Το χρώμα δεν αποτελεί διαγνωστικό χαρακτηριστικό. Τα περιττώματα είναι επίσης ένας χρήσιμος οδηγός αναγνώρισης των διαφόρων ειδών των τρωκτικών.
Ο μαύρος αρουραίος είναι κοινό είδος σε αποθήκες, πλοία, υπονόμους, λιμενικές εγκαταστάσεις. Έχει σώμα μήκους από 14 έως 20 εκατοστά και η ουρά από 14 έως 23 εκατοστά. Το τρίχωμα του έχει χρωματισμό από σταχτί ανοιχτό έως σκούρο. Έχει στενό ρύγχος, μακριά αυτιά και ουρά μακρύτερη από το σώμα με πολυάριθμα δακτυλιοειδή λέπια. Σε πολλές περιοχές της χώρας καταστρέφει και τις δενδρώδεις καλλιέργειες.
Ο κοινός, καφέ ή νορβηγικός αρουραίος είναι πιο μεγαλόσωμος από τον μαύρο αρουραίο. Το σώμα του έχει μήκος από 18 ‘έως 25 εκατοστά και ουρά από 15 έως 22 εκατοστά. Το τρίχωμα του είναι σταχτί με σκουρόχρωμες κηλίδες κατά τόπους. Το ρύγχος του είναι πλατύ και κοντό, τα αυτιά είναι μικρά και η ουρά του είναι μικρότερη από το σώμα και έχει πολλούς δακτυλίους.

Βιολογία και συνήθειες των τρωκτικών

Αναπαραγωγή:

Οι αρουραίοι και οι ποντικοί φθάνουν σε σεξουαλική ωριμότητα πολύ γρήγορα. Οι ποντικοί έχουν υψηλότερους ρυθμούς αναπαραγωγής από τους αρουραίους καθώς γενούν περισσότερους απογόνους κάθε χρόνο και φθάνουν σε σεξουαλική ωριμότητα νωρίτερα.

Νεαρά άτομα:

Τα νεογέννητα είναι τυφλά, άτριχα και πλήρως εξαρτημένα από τη μητέρα τους. Οι αρουραίοι και οι ποντικοί συνεπώς έχουν καλά αναπτυγμένες φωλιές για την προστασία των νεαρών ατόμων. Τα νεαρά άτομα αναπτύσσονται πολύ γρήγορα και απογαλακτίζονται σε 3-4 εβδομάδες.

Τροφή:

Οι αρουραίοι και οι ποντικοί τρέφονται με όλα τα είδη τροφίμων (παμφάγα) αλλά δείχνουν προτίμηση στα δημητριακά. Οι μαύροι αρουραίοι τρώνε επίσης δημητριακά αλλά παρουσιάζουν προτίμηση για φρούτα και τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία. Τα είδη διαφέρουν στις ανάγκες (ποσοτικές) σε τρόφιμα και νερό.

Συνήθειες διατροφής:

Οι ποντικοί συνήθως καταστρέφουν τους καρπούς, ξεφλουδίζοντας το εξωτερικό κέλυφος και τρώγοντας το άσπρο ενδοσπέρμιο. Οι αρουραίοι κόβουν τον καρπό με τα δόντια δίνοντας στους καρπούς την εμφάνιση των τριμμάτων. Τα ποντίκια βγαίνουν αρκετές φορές από τη φωλιά τους για να φάνε και επιστρέφουν στη φωλιά τους τρώγοντας από αρκετές μεριές κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Διαμονή και μετακινήσεις:

Τα τρία είδη διαφέρουν στη διαμονή και την ακτίνα μετακίνησης τους. Ο κοινός αρουραίος βρίσκεται παντού σε κτίρια, σε υπονόμους και σε εξωτερικούς χώρους. Ο μαύρος αρουραίος δεν απαντάται συχνά στους εξωτερικούς χώρους αλλά κυρίως περιορίζεται στα λιμάνια και στα δίκτυα αποχετεύσεων. Ο οικιακός ποντικός βρίσκεται παντού σε κάθε είδους βιομηχανική και κατοικημένη περιοχή (φαινόμενο νεοφοβίας). Αντίθετα τα ποντίκια είναι εξαιρετικά περίεργα. Εξερευνούν οτιδήποτε νέο στο περιβάλλον τους. Όλα τα τρωκτικά και ιδιαίτερα τα ποντίκια περνούν από πολύ μικρές τρύπες γιατί έχουν τρομερή ελαστικότητα λόγω της κατασκευής του σώματός τους.

Αισθήσεις:

Οι αισθήσεις των αρουραίων και των ποντικών είναι στενά προσαρμοσμένες με το περιβάλλον στο οποίο ζουν. Η όρασή τους είναι σχεδιασμένη να καταγράφει σχήματα και κινήσεις σε αμυδρό φώς χωρίς απαραίτητο να καταγράφει πλήρεις λεπτομέρειες. Η όσφρηση, η γεύση και η ακοή είναι καλά αναπτυγμένες αλλά η κυριότερη αίσθηση είναι της αφής με το τρίχωμα και το σώμα. Αυτή τα καθιστά ικανά να κινούνται με σιγουριά σε πλήρες σκοτάδι. Η μετακίνηση σε εσωτερικούς περιορίζεται σε ενώσεις τοίχου-δαπέδου καθώς και μεταξύ αντικειμένων που εφάπτονται μεταξύ τους. Τα τρωκτικά έχουν την τάση να μη κινούνται κατά μήκος γυμνού δαπέδου. Για αυτό το λόγο τα μυοκτόνα δολώματα πρέπει να τοποθετούνται στις ενώσεις δαπέδου-τοίχου καθώς και δίπλα από αντικείμενα που στέκονται στο δάπεδο.

Καθαρισμός:

Οι αρουραίοι καθώς και οι ποντικοί μπορεί να ζουν σε πολύ βρώμικο περιβάλλον, αλλά το ένστικτο καθαρισμού τους είναι πολύ καλά αναπτυγμένο. Οι ποντικοί μπορεί να ξοδεύουν μέχρι το 25% του χρόνου αφύπνισης τους προκειμένου να καθαριστούν.

Πίνακας χαρακτηριστικών κίνησης & διατροφής των τρωκτικών

 

Χαρακτηριστικό	Rattus Norvegicus	Rattus Rattus	Mus Musculus
Προτίμηση Τροφίμου	Δημητριακά	Υγρά Φρούτα	Δημητριακά
Κατανάλωση Τροφής (Ποσότητα / ημέρα)	30 γραμμάρια	15 γραμμάρια	3 γραμμάρια
Εμφάνιση της Ζημιάς	Τρίμματα Σπόρων Δημητριακών	Τρίμματα Σπόρων Δημητριακών	Ξεφλούδισμα Σπόρων Δημητριακών
Ανάγκες σε Νερό ανά Ημέρα	60 ml	60 ml	Μπορεί να ζήσει και χωρίς νερό αλλά συνήθως πίνει 3ml
Μετακινήσεις	Συνήθως ζει στο έδαφος σκάβοντας υπόγειες τρύπες, συχνά όμως αναρριχάται. Απαντάται και σε υπονόμους.	Συνήθως ζει στο έδαφος σκάβοντας υπόγειες τρύπες, συχνά όμως αναρριχάται. Απαντάται και σε υπονόμους.	Συνήθως ζουν στο έδαφος και σκάβουν υπόγειες τρύπες αλλά συχνά αναρριχώνται.

Πίνακας χαρακτηριστικών αναπαραγωγής των τρωκτικών

 

Χαρακτηριστικό	Rattus Norvegicus	Rattus Rattus	Mus Musculus
Περίοδος Κυοφορίας	3 εβδομάδες περίπου	3 εβδομάδες περίπου	3 εβδομάδες περίπου
Μέγεθος Νεογνού	7 -8 εκατοστά	7 -8 εκατοστά	4 – 16 εκατοστά
Αριθμός Απογόνων ανά έτος	3 – 6	3 – 6	7 – 8
Περίοδος από τη γέννηση ως τη σεξουαλική ωριμότητα	10 – 12 εβδομάδες	12 – 16 εβδομάδες	8 – 12 εβδομάδες
Θνησιμότητα από φυσικά αίτια	Πιθανόν μέχρι το 90% ανά έτος	Πιθανόν μέχρι το 90% ανά έτος	Πιθανόν μέχρι το 90% ανά έτος

Ασθένειες που μεταφέρουν τα τρωκτικά

Τα ποντίκια και οι αρουραίοι είναι  είναι φορείς παθογόνων μικροοργανισμών που μπορούν από τα περιττώματα, τα ούρα, τις βλέννες, το σώμα τους κλπ να περάσουν στον άνθρωπο μέσω της επαφής με μία μολυσμένη επιφάνεια ή με την κατανάλωση τροφής που έχει προσβληθεί από τρωκτικά. Οι ασθένειες που μεταφέρονται από τα τρωκτικά είναι:

• Σαλμονέλωση
• Λεπτοσπίρωση
• Τριχινίαση
• Πανώλη

Άλλες βακτηριακές ασθένειες που προκαλούνται από το δάγκωμα των τρωκτικών όπως ο μυϊκός τύφος.

Επίλογος
Οι πληροφορίες που αναφέραμε σε αυτό το άρθρο είναι πολύ σημαντικές και απαραίτητες για να κατανοήσουμε πως γίνεται η επιθεώρηση / ανίχνευση προσβολής και η καταπολέμηση των τρωκτικών που θα αναφέρουμε σε επόμενα άρθρα.
Αν έχετε προβλήματα με ποντίκια ή αρουραίους και θέλετε να δώσετε οριστική λύση, οι συνεργάτες μου και εγώ θα χαρούμε πολύ να σας εξυπηρετήσουμε. Συμπληρώστε την φόρμα αίτησης συνεργασίας με τη Trap και τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνουμε εμείς. Για οποιαδήποτε ερώτηση ή πληροφορία μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλέφωνο 210 2134450 τις καθημερινές εκτός Σαββάτου και Κυριακής από τις 9:00 π.μ. έως τις 5:00 μ.μ..